हिंदू धर्मात, होळीच्या दहनाचे महत्व.! ग्रामीण भागात आजही उत्साहात साजरी होते होळी..लहाण मुलात शेणाच्या चाकोलीची क्रेज..

मानोरा प्रतिनिधी /विशाल मोरे..

मानोरा :

हिंदू धर्मात अनेक महत्त्वाचे व्रत आणि सण आनंदाने साजरे केले जातात, त्यापैकी होळी सणाला विशेष महत्त्व आहे. होळीचा सण प्रत्यक्षात होलिकेच्या दहनाने सुरू होतो. धार्मिक मान्यतेनुसार, वाईटावर चांगल्याचा विजय म्हणून होलिका दहन हा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. नारायण भक्त प्रल्हादची कथा पुराणांमध्ये होलिका दहनाच्या संदर्भात वर्णन केली आहे. ज्यामध्ये, क्रूर राजा हिरण्यकश्यपने आपल्या मुलाला मारण्याचा कट कसा रचला होता हे सांगितले आहे, परंतु भगवान नारायणाच्या कृपेमुळे तो अयशस्वी झाला. होलिका दहनला भारतातील वेगवेगळ्या भागात छोटी होळी आणि होलिका दीपक म्हणूनही ओळखले जाते. तसेच, या सणाची आध्यात्मिक आणि वैज्ञानिक दोन्ही कारणे लपलेली आहेत.
हिंदू धर्मात, होलिका दहनाचे महत्व.!
होलिका कधी आणि कशी साजरी केली जाते ?
होलिका दहन पूजा विधी
होलिका दहनाची कहाणी
वाईटावर चांगल्याचा विजय.!
होलिका जाळण्यामागील वैज्ञानिक कारण!
होलिका कधी आणि कशी साजरी केली जाते ?
हिंदू कॅलेंडरनुसार, दरवर्षी प्रदोष काळात फाल्गुन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या पौर्णिमेला होलिका दहन आयोजित केले जाते. हा कार्यक्रम गावातील किंवा परिसरातील मोकळ्या जागेत आयोजित केला जातो. होलिका आणि भक्त प्रल्हाद यांना शेणापासून बनवलेल्या चितेवर ठेवले जाते, ज्याला गुलारी किंवा बडकुल्ला म्हणतात. यानंतर, होलिका दहनाच्या शुभ मुहूर्तावर होलिकाजवळ गायीच्या शेणापासून बनवलेली ढाल देखील ठेवली जाते आणि माउली, फुले, गुलाल, ढाल आणि गायीच्या शेणापासून बनवलेल्या खेळण्यांपासून बनवलेल्या चार माळा वेगळ्या ठेवल्या जातात. यातील एक माळ पूर्वजांना समर्पित आहे, दुसरी माळ हनुमानजींना तिसरी शीतला मातेला आणि चौथी माळ कुटुंबासाठी ठेवली जाते.

होलिका दहन पूजा विधी :

होलिका दहन पूजेत, रोली, माळा, संपूर्ण तांदूळ, सुगंध, फुले, धूप, गूळ, कच्चा कापसाचा धागा, बताशा, नारळ आणि पंच फळे इत्यादी पूजा साहित्य म्हणून एका ताटात ठेवल्या जातात. होलिका दहनाच्या वेळी या सर्व गोष्टी होलिकाजवळ ठेवल्या जातात. नंतर, भक्तीने, कच्च्या कापसाचा धागा होलिकेभोवती 7 ते 11 वेळा गुंडाळला जातो. होलिका दहनानंतर, सर्व साहित्य होलिकेला एक-एक करून अर्घ्य अर्पण केले जाते आणि नंतर पाण्याने अर्घ्य अर्पण केले जाते. यानंतर, होलिकेच्या दहनानंतर, पंच फळे आणि साखरेपासून बनवलेली, खेळणी इत्यादी नैवेद्य म्हणून अर्पण करण्याचा विधी आहे.

होलिका दहनाची कहाणी :

पौराणिक कथेनुसार पृथ्वीवर हिरण्यकशिपू नावाचा राजा राज्य करत होता, जो भगवान विष्णूचा सर्वात मोठा शत्रू मानला जात असे. त्याने त्याच्या राज्यातील सर्वांना आज्ञा दिली होती की, कोणीही देवाची उपासना करू नये. पण त्याचा मुलगा प्रल्हाद हा भगवान विष्णूचा खूप मोठा भक्त होता. जेव्हा हिरण्यकशिपूने आपल्या मुलाला देवाची पूजा करताना पाहिले तेव्हा त्याला ते सहन झाले नाही आणि त्याने स्वतःच्या मुलाला शिक्षा करण्याचा निर्णय घेतला. हिरण्यकशिपूने प्रल्हादला अनेक वेळा त्रास देण्याचा प्रयत्न केला, परंतु भगवान विष्णूने प्रत्येक वेळी प्रल्हादाला पाठिंबा दिला.

वाईटावर चांगल्याचा विजय.!

शेवटी अत्याचारी राजाने त्याची बहीण होलिकाकडे मदत मागितली. होलिकाला वरदान होते की, अग्नी तिला जाळू शकत नाही. म्हणून होलिका प्रल्हादाला मांडीवर घेऊन अग्नीत प्रवेशली. पण भगवान विष्णूंच्या कृपेने होलिका त्या आगीत जळून खाक झाली आणि प्रल्हाद वाचला. तेव्हापासून होलिका दहन हा सण वाईटावर चांगल्याचा विजय म्हणून साजरा केला जातो.

होलिका जाळण्यामागील वैज्ञानिक कारण !

होळी वसंत ऋतूमध्ये खेळली जाते, जो हिवाळा संपतो आणि उन्हाळा संपतो या दरम्यानचा काळ असतो. अशा परिस्थितीत, प्राचीन काळी लोक हिवाळ्यात नियमितपणे आंघोळ करत नव्हते. त्यामुळे त्वचेच्या आजाराचा धोका वाढला. म्हणून, होलिका दहनामागील वैज्ञानिक कारण असे आहे की, या उत्सवात जाळलेले लाकूड वातावरणात पसरलेले, धोकादायक जीवाणू नष्ट करते आणि होलिका प्रदक्षिणा घालल्याने शरीरावर असलेले, जंतू देखील अग्नीच्या उष्णतेमुळे मरतात. देशाच्या काही भागात, होलिका दहनानंतर, लोक त्यांच्या कपाळावर आणि शरीरावर होलिका राख लावतात, जी मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी चांगली मानली जाते..